programma

It’s not that radical

“Hoe kan het dat we al zoveel oplossingen voor de klimaatcrisis hebben die de mensenrechten of rechtvaardigheid niet in gevaar brengen, maar dat de enige oplossingen die serieus overwogen worden, de oplossingen zijn die dat wel doen?” vraagt Mikaela Loach, activiste voor klimaatrechtvaardigheid, zich hardop af. In haar boek It’s Not That Radical biedt ze een fris en radicaal perspectief voor echte klimaatactie die de wereld zoals we die kennen drastisch zou kunnen veranderen ten gunste van ons allemaal. Mikaela Loach geeft een keynote op Ecopolis Festival en we lanceren de Nederlandse vertaling van haar boek. Hierna gaan we in een pandelgesprek in op vragen zoals ‘Hoe vertellen we over de ecologische crisis?’ en ‘Hoe kijken we naar radicaliteit in tijden van ecologische crisis?’.

Met Mikaela Loach (klimaatactiviste en auteur), Anuna de Wever (klimaatactiviste en auteur), Charlotte Van Den Broeck (schrijfster).
Met een opening van stadsdichter Lisette Ma Neza.

Lobby tour

Soms kun je je bij verhalen in het nieuws afvragen wie er echt aan de touwtjes trekt. Deze wandeling legt de rol bloot die lobbygroepen uit het bedrijfsleven spelen in de EU-besluitvorming – wie ze zijn, hoe ze krijgen wat ze willen en hoe ze invloed hebben op jou en anderen in Europa, van het voedsel op je bord tot regels voor bankiers en de chemicaliën die zijn toegestaan in alledaagse producten.

Een wandeling georganiseerd en begeleid door het Corporate Europe Observatory. De gids is Hans van Scharen.

How to keep democracy alive?

Democratie is een levend, ademend iets en Erica Benner denkt al jaren na over de rol die gewone burgers spelen in het levend houden ervan. In haar boek Adventures in Democracy onthult Benner de onontkoombare kwetsbaarheden van de macht van het volk en nodigt ze ons uit om na te denken over waarom democratie het waard is om voor te vechten en welke rol ieder van ons moet spelen. Op Ecopolis geeft ze een lezing over haar boek. Na de lezing gaat Erica Benner in gesprek met Hans van Scharen van Corporate Europe Observatory, ze zullen het onder andere hebben over de kracht van de lobby en hoe dit onze democratie verzwakt,

Met: Erica Benner (politiek filosofe en auteur), Hans van Scharen (Corporate Europe Observatory)
Moderator: Elze Vermaas (medewerker Oikos en auteur)

De kracht van verzet

Samen met De Buren organiseren we een discussie naar aanleiding van het nieuwe boek van reizend schrijver Chris Keulemans, Verzet. Waarom komt de één wel in opstand en de ander niet? En: verzet tegen een dictator begrijpt iedereen, maar wanneer is actie tegen een democratisch gekozen regering te verdedigen?

In 2023 kwamen er in 83 landen mensen op straat tegen zittende regeringen, van China over Irak tot Noord-Macedonië. Online protesteerden er nog eens miljoenen mensen onder hashtags als #MeToo en #BlackLivesMatter. En dan moesten de universiteitsbezettingen voor Gaza nog beginnen. Overal zien we mensen in verzet komen. Ondank – of juist vanwege – tegenslag, staan ze op. Ondank – of juist vanwege – repressie, gaan ze door. Waar halen mensen die enorme veerkracht vandaan? Een panelgesprek over verschillende vormen van verzet en over het spanningsveld tussen activisme en democratie.

Met: Chris Keulemans (reizende schrijver), Nozizwe Dube (jurist en activist), Hind Fraihi (onderzoeksjournalist).
Met een literaire bijdrage van schrijver en dichter Stefanie Parisius-Sewotaroeno.
Moderatie: Eveline van Rijswijk.

Joyful and effective: when art and activism join hands

De term artivism verwijst naar de samensmelting van kunst en activisme. De oorsprong van de term zou teruggaan naar een bijeenkomst in 1997 van Chicano-kunstenaars uit Oost-Los Angeles en de Zapatistas in Chiapas, Mexico. Artivism floreert in tijden van onrust over urgente maatschappelijke en politieke thema’s. Maar hoe speelt kunst precies een rol in activisme en omgekeerd? De sprekers geven een inkijk in hun rijke praktijk, kennis en ervaring.

Met: Brigitte Herremans (Midden-Oosten experte, onderzoekster), Isabelle Fremeaux (Laboratory of Insurrectionary Imagination, auteur).

Workshop Climate Citizen Assemblies (FR)

De burgers in een klimaatburgerpanel blijken goed in staat om samen tot waardevolle beleidsvoorstellen te komen die vergaand, ecologisch én sociaal zijn. Maar hoe gaat een klimaatburgerpanel precies in zijn werk? En hoe organiseer je een burgernapel zorgvuldig – hoe zorg je ervoor dat de burgers met elkaar in gesprek gaan en dat elke stem wordt gehoord, hoe zorg je dat je alle burgers in eerste instantie bereikt en hoe garandeer je dat de uitkomsten worden verwezenlijkt? Beleef een mini burgerpanel in de praktijk, met onder andere de coördinator van het Brusselse permanente klimaatburgerpanel.

Met: Merlijn de Rijcke (coördinator Klimaatburgerpanel Brussel)

Workshop Climate Citizen Assemblies (NL)

De burgers in een klimaatburgerpanel blijken goed in staat om samen tot waardevolle beleidsvoorstellen te komen die vergaand, ecologisch én sociaal zijn. Maar hoe gaat een klimaatburgerpanel precies in zijn werk? En hoe organiseer je een burgernapel zorgvuldig – hoe zorg je ervoor dat de burgers met elkaar in gesprek gaan en dat elke stem wordt gehoord, hoe zorg je dat je alle burgers in eerste instantie bereikt en hoe garandeer je dat de uitkomsten worden verwezenlijkt? Beleef een mini burgerpanel in de praktijk, met onder andere de coördinator van het Brusselse permanente klimaatburgerpanel.

Met: Merlijn de Rijcke (coördinator Klimaatburgerpanel Brussel), Elze Vermaas (medewerker Oikos)

Smakelijk eten: ingrediënten voor sociale verandering

Voeding is essentieel voor gezondheid en welzijn, maar de toegang tot gezonde maaltijden is ongelijk verdeeld. Terwijl het wereldwijde voedselsysteem overproductie combineert met natuurvernietiging, eet slechts een kleine minderheid goed en gezond. Als we hier op ingrijpen, biedt voedsel een hefboom voor sociale verandering. In dit panelgesprek onderzoeken we de obstakels en verkennen we mogelijke scenario’s voor de toekomst.

We zijn verheugd om de Franse journaliste Nora Bouazzouni te verwelkomen, die in haar recente boek, Mangez les Riches. La lutte des classes passe par l’assiette, scherpe kritiek levert op het huidig voedselsysteem en de macht van grote bedrijven. Welke hervormingen in de voedselindustrie zijn noodzakelijk? Hoe kan voedsel bijdragen aan verandering? Is het tijd om de rijken letterlijk op te eten? Kunnen we een recept vinden voor een eerlijke wereld voor iedereen? In dit panelgesprek bespreken we de rol van voeding in sociale rechtvaardigheid en gezondheid.

Met: Nora Bouazzouni (journaliste, auteur)

Is de energietransitie een rookgordijn?

De Franse historicus Jean-Baptiste Fressoz ontketende in 2024 een verhit debat met zijn essay Sans transition. Daarin betoogt hij dat het concept van de ‘energietransitie’ onlosmakelijk verbonden is met de logica van het kapitalisme. Zolang we blijven dromen van bijvoorbeeld waterstofvliegtuigen in plaats van minder vliegverkeer, of van duurzaam beton in plaats van het stopzetten van de aanleg van nieuwe autowegen, blijft de focus liggen op méér productie in plaats van op de noodzakelijke omslag naar minder energie- en grondstoffengebruik. Fressoz’ kritische blik wordt aangevuld door Jorrit Smit, die onderzoekt hoe wetenschapsbeleid en technologie de energietransitie vormgeven, en door Chloé Mikolajczak, een vooraanstaand activist die zich inzet tegen de invloed van de fossiele industrie en strijdt voor een post-groei samenleving.

Met: Jean-Baptiste Fressoz (wetenschaps-, technologie- en milieuhistoricus), Jorrit Smit (onderzoeker), Chloé Mikolajczak (activiste).

The Practica of Democracy / An Attempt to Devise a Democratic Assembly (on the practice of assembling, 2023)

In het participatieve project An Attempt to Devise a Democratic Assembly vorm je samen met de andere bezoekers een volksvergadering, waarvan het script klaarligt. Er worden rollen verdeeld, zoals de rol van spreker, luisteraar of moderator. Het script, opgesteld in samenwerking met jonge Brusselaars, bevat hun gedachten, vragen en zorgen. Het geeft aan wat je moet doen of zeggen. Of wat je net niet moet doen of zeggen. Een deel van de vergadering ligt nog niet vast en geeft je de kans om je eigen ideeën over democratie en onze samenleving te delen. Stap per stap en in spelvorm wordt de vergadering ook een gezamenlijke reflectie op wat dat is, een volksvergadering of ‘assembly’. Hoe belangrijk is fysieke aanwezigheid in de politiek?

In samenwerking met Mb2030 Youth Coalition.

Credits
Concept, creation: Danae Theodoridou
Dramaturgical support: Betina Panagiotara
Performed by: 45 audience members/participants
Artistic-dramaturgical advice: Lara Barsacq, Rudi Laermans, Efrosini Protopapa
Set design: Magda Dimou
Supported by: La Strada Festival (AT), workspacebrussels (BE), Performing Public Space (Fontys, NL) 

Book presentation Enough

Wie is er bang van degrowth? Alleen al de term jaagt rechtse opiniemakers en vermogensbeheerders de gordijnen in. Groei is de smeerolie van het kapitalisme. Als de economie groeit, dan gaat alles goed, zo leer je op school. Maar wat bedoelen we met groei? Moet alles zomaar blijven groeien tot in het oneindige? De klimaatcrisis laat zien dat oneindige groei op een eindige planeet onmogelijk is. Ondertussen slaagt het huidige economische systeem er niet in om bestaansmiddelen veilig te stellen en vergroot het de ongelijkheid. Er is een alternatief voor dit zelfdestructieve systeem: een economie van genoeg, die in ieders basisbehoeften voorziet en tegelijkertijd hebzucht en overconsumptie aanpakt.

Met: Lara Ferrante (medewerker Oikos en auteur Enough), Dirk Holemans (medewerker Oikos en auteur Enough)

No climate solution without democratic innovations

In 2016 was Wales het eerste land ter wereld dat een commissaris voor toekomstige generaties benoemde – in wezen een ‘hoeder’ van de belangen van toekomstige generaties. Sophie Howe, die de functie als eerste en voor zeven jaar bekleedde, reflecteert in Ecopolis op de uitdagingen en successen.

In Klimaatburgerpanels durven burgers veel verdergaande voorstellen te doen dan politici. Bovendien zijn deze voorstellen vaak zowel sociaal als ecologisch. Op welke manier kunnen burgerpanels de democratie versterken en hoe is het om deel te nemen aan een klimaatburgerpanel? We gaan in gesprek met Eva Rovers (expert op het gebied van burgerpanels en auteur van Nu is het aan ons) en 2 deelnemers aan het klimaatburgernpanel in Brussel.

Met: Sophie Howe (eerste commissaris voor toekomstige generaties), Eva Rovers (oprichter van Bureau Burgerraad), twee deelnemers van het Brusselse klimaatburgerpanel.
Moderator: Tine Hens (historicus, auteur en journaliste)

The Pickers

We willen het hele jaar door goedkoop fruit en groenten. Geen probleem. De plukkers leveren, maar zij betalen de prijs voor ons. The Pickers is een reis naar de Europese velden waar onze groenten en fruit worden verbouwd: in Zuid-Italië plukt Seydou uit Mali sinaasappels. Hij heeft geen contract en wordt per krat betaald. Hij woont in een zelfgebouwde hut in een nederzetting zonder water en elektriciteit.

Bosbessen in Portugal, olijven in Griekenland, aardbeien in Spanje – een miljoen migranten werken momenteel op Europese velden. De plukkers zijn de mobiele arbeidskrachten die de mandjes van onze supermarkten vullen, de meesten zonder contract of minimumloon, sommigen zonder papieren of met hoge schulden.

Wat we zien geeft een bittere smaak aan wat we elke dag eten: Onze dagelijkse groenten en fruit zijn geworteld in een systeem van uitbuiting.

Is er geen uitweg uit dit systeem? Die is er wel: Pape uit Senegal produceert eerlijke sinaasappels in Zuid-Italië: “We willen niet als revolutionair gezien worden, we willen dat dit het nieuwe normaal wordt!”

Een documentaire, in samenwerking met Food.Film.Fest. door Voedsel Anders.

Na de documentaire is er een nagesprek met Fairouz Gazdallah. Zij is beleidsadviseur voedselrechtvaardigheid bij Oxfam. In haar onderzoek en beleidswerk focust ze zich vooral op het blootleggen van de verbanden tussen voedselsystemen, gender, migratie en internationale solidariteit. Ze gelooft sterk in de kracht van diaspora gemeenschappen om politieke en sociale verandering teweeg te brengen.